Co to jest Biofeedback?
Biofeedback jest biologiczną informacją zwrotną na temat regulacji parametrów fizjologicznych oraz psychofizycznych, odczytywaną przy pomocy specjalistycznej aparatury, w celu poprawy u pacjenta funkcjonowania lub samopoczucia
w wyniku przejścia przez odpowiednie treningi/terapie.
Jest metodą samokontroli i samoregulacji, wykorzystuje warunkowanie instrumentalne do osiągnięcia optymalnego poziomu fizjologicznego tzw. równowagi fizjologicznej.
Biofeedback jest ogromnym wsparciem przy niwelowaniu wielu zaburzeń i dysfunkcji oraz wiodącą terapią przy ADHD.
Zdrowe osoby korzystają z biofeedback aby poprawić swoje kompetencje przydatne w codziennym życiu. Również sportowcy sięgają po treningi biofeedback by wypracować m.in. precyzję, skupienie, koordynację, umiejętność zachowania spokoju.
Nieinwazyjna terapia ( trening) neurofeedback to trening mózgu, którego celem jest auto-normalizacja wzorców czynności bioelektrycznej mózgu, przy wykorzystaniu warunkowania instrumentalnego ( wzmacnianie lub hamowanie odpowiednich fal mózgowych).
Podstawą treningu jest wykorzystywanie plastyczności mózgu, polegającej na zdolności neuronów do trwałych przekształceń funkcjonalnych*
Obszar oddziaływania biofeedbacku jest bardzo szeroki i odnosi się zarówno do osób z zaburzeniami bądź chorobami, jak również osób neurotypowych pragnących polepszyć jakość swojego funkcjonowania, usprawnić procesy myślowe, czy zwiększyć wydajność swojego organizmu.
GSR- parametry dotyczące przewodzenia skóry
HRV-parametry zmienności rytmu serca
EEG Biofeedback czyli Neurofeedback- parametry dotyczące aktywności i funkcjonowania mózgu w różnych obszarach
(psychofizycznych jak i neurologicznych)
HEG Biofeedback- parametry
utlenowania krwi
TEMP- parametry temperatury
EyeTracking- śledzenie ruchów gałek ocznych,
metoda “współpracująca” z biofeedbackiem
BFB Haptyczny - dotykowy (interakcja z trenującym przy pomocy specjalnej maskotki)
EMG Biofeedback- parametry napięć mięsniowych
RESP-parametry rytmu oddechu
Terapie, treningi i badania diagnostyczne świadczone w naszym Centrum:
EEG Biofeedback czyli inaczej Neurofeedback
Jest to metoda nieinwazyjna i całkowicie bezpieczna dla zdrowia, polegająca na trenowaniu odpowiednich fal mózgowych. Neurofeedback opiera się na elektrycznej aktywności mózgu i “uczy” mózg samoregulacji wykorzystując efekt biologicznego sprzężenia zwrotnego do modyfikowania procesu fizjologicznego i nadawania mu pożądanego kierunku. Dzieje się to poprzez podawanie bezpośrednich informacji zwrotnych dotyczących parametru tego procesu, dzięki czemu uczymy się zależności pomiędzy naszym ciałem i umysłem a jakością pracy mózgu.
Neurofeedback jest metodą naukową, z racji blisko 60 letniej obecności, dokładnie przebadaną i udokumentowaną, Stosowaną na początku przez NASA, następnie w miarę wzrostu popularności metoda zyskała uznanie wśród psychologów, neurologów, psychiatrów, terapeutów i pedagogów na całym świecie. W Polsce obecna jest od lat 90-tych.
QEEG czyli mapowanie mózgu
Terapia EEG Biofeedback zaczyna się od badania diagnostycznego aktywności mózgu. Badanie to polega na wykonaniu analizy ilościowej zapisu EEG (Quantitative EEG) czyli właśnie QEEG.
QEEG opiera się na dokonaniu pomiarów aktywności bioelektrycznej mózgu przy oczach zamkniętych, oczach otwartych w stanie spoczynku oraz w trakcie rozwiązywania zadań (np. liczenie w pamięci, powtarzanie ciągów cyfr, aktywne słuchanie tekstu). Uzyskane w ten sposób pomiary EEG z kilkunastu punktów głowy (niepełne QEEG) lub 20-stu punktów głowy (pełne QEEG) są następnie przetwarzane statystycznie, porównywane z bazami normatywnymi i wizualizowane za pomocą diagramów tzw. „map mózgu”.
Diagramy te reprezentują rozkłady przestrzenne amplitud poszczególnych rytmów EEG, częstotliwości dominujących, koherencji między poszczególnymi punktami, zmienności sygnału i innych parametrów EEG.
Diagnoza QEEG dostarcza obiektywnej informacji o pracy mózgu
w różnych warunkach i stanowi podstawę do opracowania optymalnego planu treningu EEG Biofeedback. Badanie QEEG jak i wszystkie treningi biofeedback- jest całkowicie bezpieczne.
GSR Biofeedback
Trudno wyobrazić sobie sesje treningowe z młodzieżą lub dorosłymi bez biofeedbacku opartego o GSR. GSR (ang. Galvanic Skin Response) to pomiar elektrycznego przewodnictwa skory. GSR pozwala na pomiar reakcji relaksacyjnej, czyli poziomu mobilizacji układu przywspółczulnego i dezaktywacji układu współczulnego.
W treningu GSR Biofeedback wykorzystujemy zależność pomiędzy poziomem pobudzenia trenującego (stres/relaksacja) a przewodnictwem skóry. W sytuacjach stresowych nasila się czynność gruczołów potowych, co skutkuje zmniejszeniem oporności skóry (pot składa się głównie z wody). Natomiast w trakcie relaksu dłonie są bardziej suche niż zazwyczaj i oporność skóry rośnie. Te minimalne zmiany oporności skóry są wykrywane przez urządzenie pomiarowe.
Poza GSR do pomiaru poziomu pobudzenia/relaksacji stosuje się również pomiar regularności i szybkości pracy serca, ciśnienia krwi; rytmu oddychania; napięcia mięśni, temperatury dłoni oraz aktywności bioelektrycznej kory mózgowej.
Feedback haptyczny
Feedback haptyczny (dotykowy) to trzeci – obok wzrokowego i słuchowego – sposób podawania informacji zwrotnej o parametrach EEG. Maskotka ma wewnątrz umieszczone urządzenie zintegrowane z programem BFB. Drgania emitowane przez zabawkę są bardzo przyjemne w odbiorze (przypominają „mruczenie”). Maskotka „mruczy” wtedy, gdy pacjent spełnia warunki progowe treningu (np. jest spokojny i uważny) lub wtedy, gdy obniża poziom pobudzenia kory mierzony amplitudą HiBety (np. reakcja relaksacyjna).
Świetnie sprawdza się w terapiach i treningach dla dzieci
Eye Tracking
Okulografia (ang. eye-tracking), czyli śledzenie ruchów gałek ocznych, wykorzystywana zarówno do diagnozy jak i terapii. Eye tracker używany jest do rozpoznawania i oceny patologii ruchów oczu występujących przy różnych chorobach i dysfunkcjach. Podstawową funkcją okulografii jest śledzenie, jak i przedstawienie na ekranie komputera aktualnego punktu fiksacji, czyli punktu,
w który wpatruje się pacjent. Ponadto, na ekranie widzimy, gdzie podąża wzrok pacjenta: czy jego ruchy oczu (tzw. sakkady) są krótkie i szarpane, czy też płynne i powolne. Możliwe jest również zbadanie, czy pacjent obejmuje wzrokiem cały ekran, czy też porusza się tylko w wybranym obszarze.
Odpowiednie oprogramowanie komputerowe dostarcza zadania, pozwalające na ocenę aktualnego stanu pacjenta (np. zadanie na śledzenie obiektu poruszającego się po całym ekranie, na wodzenie wzrokiem po linii, odnajdywanie przedmiotu o określonych parametrach na tle innych, utrzymanie wzroku w danym punkcie przez określoną ilość czasu), a także umożliwia zapis wyników.
Metoda Warnkego
Diagnoza Metodą Warnkego – w zakresie przetwarzania słuchowego, wzrokowego i motorycznego różni się od popularnych treningów słuchowych zaangażowaniem pacjenta w trening – ćwiczący nie tylko słucha, ale także reaguje na występujące bodźce. Metoda opracowana została przez Freda Warnke w Niemczech, w wyniku czterdziestu lat doświadczeń związanych z pracą z osobami borykającymi się z problemami ze słyszeniem. Metoda Warnkego przeznaczona jest głównie do diagnozy i terapii trudności w uczeniu się, szczególnie mowy, czytania i pisania. Wpływa również pozytywnie na koncentrację uwagi oraz usprawnia krótkotrwałą pamięć werbalną czy słuch fonematyczny. Skierowana jest zarówno do dzieci i młodzieży, jak i osób dorosłych z CAPD, czyli zaburzeniami pracy zmysłu słuchu, wynikającymi z nieprawidłowości na poziomie centralnego układu nerwowego (przy prawidłowej budowie i pracy części obwodowej), które obejmują szeroki zakres objawów. Diagnoza jest prowadzona przy użyciu specjalistycznej aparatury testowo-pomiarowej oraz kilku narzędzi do diagnostyki przesiewowej.
Założeniem Metody Warnkego jest oddziaływanie podczas treningu na zmysły wzroku, słuchu i motorykę ćwiczącego. Unikatowość metody stosowanej przez terapeutów wynika z zaangażowania pacjenta w trening (ćwiczący nie tylko słucha, ale także odpowiednio reaguje na występujące bodźce).
TERAPIA BIOFEEDBACK wskazania:
Choroby, dysfunkcje, zaburzenia - TERAPIA Biofeedback
Choroby, dysfunkcje, zaburzenia - TERAPIA Biofeedback
Poprawa zdolności poznawczych i funkcjonowania - TRENING Biofeedback
Poprawa zdolności poznawczych i funkcjonowania - TRENING Biofeedback
TRENING BIOFEEDBACK wskazania:
Czy Biofeedback można
łączyć z innymi terapiami ?
TAK:
Ostrożnie- konsultacja
z terapeutą wiodącym:
EYE TRACKING
wskazania:
Terapia Metodą Warnkego
wskazania:
i równowagą
Jak wygląda badanie QEEG?
Przed rozpoczęciem terapii/treningów wykonujemy analizę diagnostyczną QEEG (nazywaną również “mapą mózgu”) czyli serię pomiarów aktywności mózgu na 12-20 punktach głowy, za pomocą specjalnych elektrod i czepka, przy oczach zamkniętych, oczach otwartych oraz w trakcie rozwiązywania zadań (np. liczenie w pamięci, powtarzanie ciągów cyfr, aktywne słuchanie tekstu). Wykonanie kompletu pomiarów zajmuje ok. 60 min. Wyniki analizy są interpretowane i omawiane na kolejnym spotkaniu.
Przeprowadzany jest także wywiad z trenującym (lub rodzicami dziecka) – w formie ankiety zawierającej zestaw pytań mających na celu wstępną identyfikację tych obszarów mózgu, które prawdopodobnie wymagają treningu.
Opcjonalnie w Centrum Neuroterapii Synapsa korzystamy z komputerowych testów mierzących utrzymanie, koncentrację i podzielność uwagi, badanie elastyczności poznawczej oraz testy pojemności pamięci operacyjnej.
Testy neuropsychologiczne wykonuje się na początku i na koniec terapii/treningów w celu porównania parametrów wyjściowych
i końcowych.
Na podstawie wyników ankiety i pomiarów EEG (QEEG) ustalamy indywidualny protokół treningu. Protokół opisuje kierunki treningu, czyli wskazuje które fale i w których obszarach mózgu należy wzmacniać, a które osłabiać.
Elektrody używane podczas badania QEEG oraz treningu EEG Biofeedback są całkowicie bezpieczne
i służą jedynie do odbierania sygnału fal mózgowych!
Jak wygląda sesja EEG Biofeedback?
Trening EEG Biofeedback (Neurofeedback) trwa ok. 50 minut. Składa się
z serii kilku minutowych rundek, przedzielonych krótkimi przerwami. Początkujący zaczynają od rundek 2 minutowych.
Neuroterapeuta przykleja za pomocą specjalnego żelu do odpowiednich punktów głowy 2 lub 3 elektrody i zakłada elektrody uszne. Elektrody rejestrują fale mózgowe.
Rejestrowany sygnał jest wzmacniany, odpowiednio przekształcany i filtrowany za pomocą specjalistycznego oprogramowania.
Trenujący poprzez grę komputerową otrzymuje informację zwrotną o aktualnym stanie umysłu i stara się „wejść”
i utrzymać pożądany stan aktywności mózgu.
Wejście i utrzymanie stanu pożądanego przez kilka bądź kilkanaście sekund jest nagradzane akustycznie lub/i wizualnie – odpowiednim zachowaniem się gry (szybciej porusza się pojazd, zwiększa płomień świecy, odsłaniają się kolejne elementy puzzle itp.).
Dzięki plastyczności mózgu, w trakcie kolejnych sesji treningowych tworzą się nowe połączenia nerwowe (synapsy), uaktywniają się komórki nerwowe odpowiedzialne za pożądany stan aktywności mózgu.
Jak wygląda sesja Biofeedback GSR oraz sesja Biofeedback z feedbackiem haptycznym?
Uzupełnieniem treningu EEG Biofeedback może być trening Biofeedback GSR.
Trening GSR Biofeedback trwa 10 – 15 minut i ma na celu naukę relaksacji. Urządzenie GSR dokonuje pomiaru przewodności skóry (elektrody umieszczane są na opuszkach palców wskazującego i serdecznego i podaje informację zwrotną trenującemu. Im bardziej jesteśmy zrelaksowani tym przewodność skóry jest mniejsza. GSR monitoruje i sygnalizuje minimalne zmiany przewodności skóry, co umożliwia trenującemu w sposób kontrolowany zmieniać stan umysłu (rozluźniać się).
Umiejętność ta jest kluczowa dla skuteczności niektórych treningów EEG Biofeedback.
Biofeedback GSR najlepiej wykrywa zależności między stanem somatycznym i psychicznym człowieka. Wykres GSR ma największy zasięg i jest najbardziej czułym pomiarem ze wszystkich rodzajów biofeedbacku.
*Centrum Rozwoju Biofeedback
W życiu codziennym poddawani jesteśmy wielu czynnikom stresogennym, co prowadzi do problemów zdrowotnych, zaburzeń emocjonalnych i psychicznych. Biofeedback GSR pozwala rozpoznać własne wzorce stresu i pozwala je regulować.
To doskonałe narzędzie do tego, by wzmocnić swoją odporność psychiczną, nauczyć się jak stać się osobą świadomą emocjonalnie i jednocześnie skutecznie działającą w życiu osobistym i zawodowym.
Jest również polecany dla poprawy koncentracji, nauki relaksacji, panowania nad emocjami.
Natomiast Biofeedback z feedbackiem haptycznym - to klasyczny EEG Biofeedback urozmaicony interakcją przy pomocy maskotki - Mruczka, która reaguje na rożne stany aktywności mózgu dziecka
i “motywuje” je do utrzymywania prawidłowych parametrów podczas sesji, np. gdy dziecko jest pobudzone- kotek “mruczy” lub słychać “bicie serca” pluszowego zwierzaka.
Jak wygląda badanie i terapia przy użyciu Eye Tracking?
Urządzenie śledzące ruchy gałek ocznych (eye tracker) wysyła światło w bliskiej podczerwieni. Następnie światło to odbija się w oczach użytkownika. Dalej odbicia są wychwytywane przez kamery specjalnego urządzenia- eye trackera. Rejestrują one wzajemne położenie źrenicy i odbicia rogówkowego.
Działanie urządzenia jest całkowicie bezpieczne.
Urządzenie monitorujące pracę gałek ocznych, umożliwia przedstawienie na ekranie komputera tzw. fiksacji i sakkad osoby badanej. Trening ruchów oczu i fiksacji pozwala upłynnić ruchy sakkadowe oraz uczy skupienia uwagi wzrokowej w odpowiednim miejscu. Podczas sesji treningowych ćwiczący wykonuje precyzyjnie zadania wzrokowe, na przykład musi znaleźć subtelne różnice we wzorzystych obrazach.
Jak wygląda diagnoza i terapia Matodą Warnkego?
Diagnoza wg. Metody Warnkego to przeważnie przeprowadzenie badania 14 różnych funkcji: progu kolejności wzrokowej, progu kolejności słuchowej, słyszenia kierunkowego, różnicowania tonów, synchronicznego wystukiwanie rytmu, czasu reakcji z wyborem, rozpoznawania wzorca częstotliwości czasu, koordynacji, oko-ręka, czytania pseudotekstów, zdolności do krótkotrwałego zapamiętywania sylab, selektywności percepcji, spostrzegania dynamicznego, współpracy obuocznej, literowania wzrokowego, przy pomocy odpowiednich narzędzi diagnostycznych np. przy użyciu specjalnych słuchawek i oprogramowania.
Ćwiczący wykonuje zadania z pomocą specjalistycznych urządzeń. Prawidłowo wykonany trening Metodą Warnkego oddziałuje na trzy obszary, które skupiają się wokół zaburzeń przetwarzania słuchowego: wzrok, słuch, motoryka. Jednym z celów terapii jest wypracowanie automatyzacji przetwarzania spostrzeżeń w obszarze wzroku, słuchu, motoryki oraz koordynacji półkul mózgowych.
Trening funkcji podstawowych, który bazuje na pracy z sygnałami dźwiękowymi pozwala wypracować automatyzacje oraz zredukować deficyty w przetwarzaniu spostrzeżeń.
Metoda Warnkego integruje różne formy oddziaływania: ćwiczenia słuchowe, wzrokowe i motoryczne, angażując w proces terapii nie tylko mózg, ale i całe ciało.